Ludwik Marszałek

Ludwik Marszałek ps. Zbroja urodził się 9 sierpnia 1912 w Brzezinach k. Ropczyc. W latach 1917-1923 uczęszczał do szkoły powszechnej w Brzezinach. Następnie do 23 maja 1931 był uczniem Gimnazjum w Dębicy. Egzamin dojrzałości zdał w maju 1931. Brak środków finansowych uniemożliwił mu planowane studia na Politechnice Lwowskiej.

Na ochotnika wstąpił do WP. Odbył przeszkolenie w SPR w Cieszynie. Następnie przeszedł kurs oficerski w SPP w Komorowie k. Ostrowii Mazowieckiej. Po ukończeniu kursu dostał przydział do 6. Pułku lotniczego we Lwowie. Odbywał tam praktykę obserwatora w 65. Eskadrze liniowej. W maju 1938 uległ katastrofie lotniczej i powrócił do służby w piechocie. Do wybuchu wojny służył w 3. Batalionie 15. pp „Wilków” w Dęblinie.

W kampanii wrześniowej 1939 był d-cą 7. kompanii 3.  batalionu 15. pp. Walczył na pozycjach osłonowych nad Wartą i Widawką oraz na kierunku Praszka – Wieluń – Łódź. Koło Wielunia został wzięty do niewoli niemieckiej w czasie nocnej zasadzki nad Wartą. Osadzono go w obozie jenieckim w Chmielniku k. Pińczowa na Kielecczyźnie.

Zbiegł stamtąd z grupą oficerów na początku października 1939. Powrócił do Brzezin. Przez cały okres okupacji niemieckiej był oficerem SZP-ZWZ-AK na terenie powiatu dębickiego. Został pierwszym komendantem i organizatorem Placówki Brzeziny. Na początku 1943 objął dowodzenie nad grupą sapersko-minerską w komendzie Obwodu Dębica. Następnie od jesieni 1942 do stycznia 1944 był oficerem szkoleniowym obwodu. W marcu 1944 został mianowany komendantem Obwodu Dębica. Podporucznik (15 sierpień 1934), porucznik (1938), kapitan (11 listopad 1943), major (11 listopad 1944).

Od jesieni 1944 był intensywnie poszukiwany przez sowiecki kontrwywiad wojskowy „Smiersz”. Kontynuował działalność konspiracyjną. Od marca do sierpnia 1945 był inspektorem Inspektoratu Mielec „NIE”. Gdy powstał WiN został jednym z głównych organizatorów struktur Zrzeszenia na Rzeszowszczyźnie. Od września 1945 do marca 1946 był kierownikiem Rejonu Mielec „Północ” (Dębica, Mielec, Tarnobrzeg, Nisko), następnie od marca do października 1946 kierownikiem Rejonu Krosno „Południe” (Krosno, Jasło, Sanok, Gorlice). Równocześnie od grudnia 1945 do października 1946 był kierownikiem Wydziału Propagandy, współredaktorem i drukarzem podziemnego pisma „Ku Wolności”. Od grudnia 1946 zamieszkał we Wrocławiu. Najpierw przy ul. Cybulskiego 37/5, następnie w mieszkaniu przy ul. Biskupa Tomasza 22/4. Na Dolnym Śląsku został kolejno z-cą kierownika okręgu (grudzień 1946), p.o. kierownika (styczeń 1947) i ostatnim kierownikiem wrocławskiego okręgu WiN (marzec 1947). Odbudował prawie od podstaw dolnośląskie struktury Zrzeszenia, które w końcu 1947 osiągnęły stan ponad 50-60 ludzi.

12 grudnia 1947 w godzinach popołudniowych został aresztowany we Wrocławiu przez grupę operacyjną funkcjonariuszy Sekcji II Wydziału III WUBP. Ujęto go na ulicznym punkcie kontaktowym (ławka) w mieście z dokumentami konspiracyjnymi przeznaczonymi dla łącznika z Zarządu Obszaru Zachodniego. 10 sierpnia 1948 w procesie działaczy Zarządu Okręgu Wrocław WiN został skazany przez WSR we Wrocławiu pod przewodnictwem ppłk. Aleksandra Wareckiego na karę śmierci.

27 listopada 1948 o godz. 17:30 razem z Władysławem Ciskiem, ppor. Stanisławem Dydą i por. Janem Klamutem został rozstrzelany pod wewnętrznym murem narożnego dziedzińca więzienia przy ul. Kleczkowskiej we Wrocławiu. Plutonem egzekucyjnym dowodził por. Ryszard Kurka. 29 listopada zwłoki pogrzebano na cmentarzu Osobowickim. W 1977 szczątki zostały ekshumowane i przeniesione do grobowca rodzinnego w Cieplicach k. Jeleniej Góry.

ppłk Ludwik Marszałek ps. „Zbroja” został patronem 16 Dolnośląskiej Brygady Obrony Terytorialnej. Data 24 sierpnia 2020 r. zapisze się w historii 16 Dolnośląskiej Brygady Obrony Terytorialnej złotymi zgłoskami. W tym dniu Decyzją Ministra Obrony Narodowej nadano brygadzie patrona. Nadanie imienia jednostce wojskowej jest kultywowaniem tradycji oręża polskiego. Dla żołnierzy Brygady patron jest wzorem do naśladowania, postacią, z którą pragną się utożsamiać. Patron to symbol, legendarna postać, źródło inspiracji do codziennych zachowań” – mówi płk Artur Barański Dowódca 16 Dolnośląskiej Brygady Obrony Terytorialnej.

Krzysztof Marszałek – mieszkaniec Wrocławia, to syn bohatera. Pan Krzysztof od lat jest kustoszem pamięci o swym ojcu, uczestniczy w spotkaniach z młodzieżą, z żołnierzami, współpracuje z historykami przy biografiach o swym tacie. Pan Krzysztof jest też przyjacielem Stowarzyszenia Odra-Niemen. Oto jego relacja.

Strona jest stworzona w ramach projektu “Centrum działań PONAD GRANICAMI” To 3-letni projekt realizowany w latach 2021-2023. Finansowanie projektu pochodzi ze środków NIW-CRSO z Programu NOWE FIO 2021-2030 oraz ze środków własnych Stowarzyszenia Odra-Niemen. 

Pomagaj i pamiętaj
SKLEP CHARYTATYWNY
Skip to content